Aruba is het Turkije van het Koninkrijk

Otmar Oduber
ORANJESTAD - Pers, politiek en bestuur op Aruba zijn innig met elkaar verweven. Deze week werd pijnlijk duidelijk hoe die verwevenheid zich laat gelden en hoe droevig het is gesteld met de persvrijheid en de onafhankelijkheid van de media op een eiland dat zegt mee te willen draaien in de vaart der volkeren volgens de democratische spelregels van de westerse wereld. En het opmerkelijke is: alle actoren, inclusief de pers zelf, hebben vuile handen. 

Woensdag 23 maart krijgt AVP-Diario-journalist Nelson 'Speed' Andrade tijdens een persconferentie het aan de stok met AVP-minister van Toerisme Otmar Oduber. U leest het goed, een AVP (!) journalist. Blijkbaar zijn journalisten niet alleen in het Turkse deel van Europa, maar ook in het Arubaanse deel van het Koninkrijk der Nederlanden openlijk verbonden aan een politieke partij.

Vriendjes
Speed beschuldigt de minister ervan een vriendje stelselmatig te bevoordelen via allerlei lucratieve contracten. Dat vriendje heet Ralph Maduro en die is behalve eigenaar van een radiostation ook nog drukker van toeristisch promotiemateriaal, zoals banners voor evenementen, organiseert festivals en heeft patenten op het logo van de Arubaanse Toeristenautoriteit. Boze tongen op het eiland beweren dat die Oduber na het aanvaarden van zijn ministerschap nog allerlei toeristisch-commerciële belangen heeft die leiden naar dat vriendje. Of het waar is? Journalist Speed zag in ieder geval genoeg rook om de minister daar eens goed over aan de tand te voelen.

Nog tijdens de persconferentie lopen de spanningen zo hoog op dat Oduber de journalist dreigt voor de rechter te slepen als hij zijn insinuerende vragen niet terug neemt. Dat doet Speed uiteraard niet en dan maakt belofte al gauw schuld. Maar eerst wordt Speed gedreigd de toegang tot het Bestuurskantoor te worden ontzegd en diezelfde avond nog ligt er een brief van minister Otmar Oduber op de mat, bij zijn baas van de krant Diario (zie afbeelding). Daarin spreekt de minister zijn afkeur uit over het optreden van de journalist tijdens de persconferentie en vraagt hij om een pardon. Maar bovenal doet hij het vriendelijke verzoek  om passende maatregelen tegen de journalist te nemen, zodat herhaling in de toekomst vermeden kan worden. Het spuug van de sluiting op de enveloppe is nog niet opgedroogd of Speed moet zich melden en wordt - na 20 jaar trouwe dienst - op staande voet ontslagen.

Opmerkelijk was dat Speed voor de verandering eens een keer de consequente journalist uit had gehangen en valide vragen had gesteld. Wat zou daar nou achter schuilen? Wellicht een vreemde vraag als je de werkelijke betekenis van onafhankelijkheid en persvrijheid kent, maar die is op Aruba al zo bezoedeld, dat de vraag daar in ieder geval minder vreemd klinkt.

Soap
Volgens twee echte onafhankelijke journalisten op het eiland - en ik laat maar even in het midden wie dat zijn - gaat het hier om de ingrediënten van een goede, sappige bijna Venezolaans getypeerde soap. Waar iedereen, van premier tot aan journalist een dijenkletsende rol speelt. De AVP is al jaren aan de macht, sinds 2009. Met 13 van de 21 zetels ook nog eens in absolute zin. Ze hoeven op geen enkele manier rekening te houden met de minderheid. En doen dat ook niet.

Maar zoveel macht geconcentreerd in één partij leidt bijna onvermijdelijk tot interne machtsconcentraties en achterhoede gevechten om de macht. En dat lijkt hier ook het geval. Journalist Speed likt al jaren de billen van Mike Eman, en Otmar Oduber is de rising man binnen de AVP, waar de premier nu toch een beetje bang voor wordt.

De machtsstrijd tussen Eman en Oduber loopt intern zo hoog op dat de premier zijn vriendje de journalist er op uit heeft gestuurd om Oduber een toontje lager te laten zingen. Die heeft op zijn beurt laten weten zoveel dossiers onder zich te hebben van integriteitsissues bij andere ministers - waaronder Eman zelf - dat die maar beter in kan binden.

De aangekondigde rechtszaak van Oduber om journalist Speed ook buiten de grijparmen van zijn baas het zwijgen op te leggen, zou weleens terug kunnen vuren op alle actoren in het spel. Oduber moet zijn geheimpjes dan wellicht delen met het publiek en slachtoffert zichzelf daarmee ook, Speed wordt als journalist te kijk gezet en als hij nog geloofwaardigheid had, dan is dat ook verdwenen. En Eman kan zijn kabinet wel inpakken met al dat AVP-geneuzel op zijn eigen stoep. Ik vermoed dat soep waarschijnlijk niet zo heet gegeten gaat worden, als die nu is opgediend. Maar zenuwachtig is iedereen wel.

Nelson 'Speed' Andrade
Intimidatie
De boodschap van de politiek was duidelijk: komen jullie, journalisten aan ons, dan komen wij aan jullie journalisten. De intimidatie die afspat van bovenstaande brief is daarom afkeurenswaardig en zeer ernstig van aard.

Maar erger nog is, dat in een land waar politieke en vooral commerciële belangen zwaarder wegen dan redactionele vrijheid, de Arubaanse burger uiteindelijk de dupe is. Hem wordt het recht op onafhankelijk meningsvorming onthouden. De basis van een echte democratie.

Daar zijn ministers en media op Aruba allebei schuldig aan.

Het zou deze actoren daarom sieren de discussie in dit discours te brengen; als ze het belang van Aruba voorop stellen, althans. Ik ben alleen bang, dat het aantal van twee onafhankelijke journalisten op het eiland te mager is om boven het gekrakeel van de huidige zondebokken uit te komen.

En dat is zorgelijk...